Sa Proyekto para sa mga Nanganganib na Wika,
Gusto kong matutunan ang bihirang nanganganib na wikang ito, ngunit wala sa mga taong nagsasalita nito ang magtuturo sa akin!! Hindi ito makatarungan - Sinusubukan kong TUMULONG sa pamamagitan ng pag-aaral ng kanilang wika at panatilihin itong buhay. Paano ko sila mahihikayat na ibahagi ang kanilang wika?
-Polyglot Paul
Mahal na Paul,
Salamat sa paglapit sa amin ng iyong tanong. Maraming tao na ang nagtanong dati sa amin ng mga katulad na tanong kaya umaasa ako na ang aking sagot ay makakatulong hindi lamang sa iyo, kundi pati na rin sa marami pang iba na maaaring may katulad na iniisip.
Sa madaling salita, wala.
Ngunit upang maging mas malinaw, kailangan nating suriin ang tanong ng kaunti. Nagpasya kang matutunan ang isang wika na tila wala kang koneksyon maliban sa biglaang kagustuhan na matutunan ito. Nakipag-ugnayan ka sa mga taong may koneksyon sa wikang ito at sila, sa kanilang kaalaman sa kung ano ang pinakamainam para sa kanilang komunidad, ay nagpasya na hindi ka turuan. Nararamdaman mo ngayon ang pagkadismaya. Gusto mong malaman hindi kung paano mo sila makukumbinsi (na magiging sapat na hamon), ngunit kung paano mo sila MAHIKAYAT na turuan ka ng kanilang wika.
Sa maraming komunidad, ang mga alok na tulong ay may kasamang pagsasamantala. Halimbawa, ang mga mananaliksik ay pumasok sa mga komunidad na may pangakong tutulong sa pagsuporta sa kanilang mga wika, ngunit sa huli ay kinuha ang kanilang natutunan at ginamit lamang ito upang bumuo ng kanilang sariling mga karera. Ang mga tagalabas na lingguwista ay gumamit ng kaalaman at impormasyong ibinahagi sa kanila ng mga miyembro ng komunidad upang lumikha ng mga mapagkukunan at pagkatapos ay hinarangan ang access ng komunidad sa mga mapagkukunang iyon sa pamamagitan ng paghingi ng bayad. Ang mga tao ay may karapatang mamuhay nang malaya sa mapagsamantalang panghihimasok na ito.
Sinasabi mong gusto mong tumulong, ngunit ano ang nagpapakitang gusto mo talaga? Ang sinabi mo lang ay gusto mong matutunan ang wika at panatilihin itong buhay. Ang komunidad ang gagamit ng wika at tutulong na ito ay umunlad. Ang mga wika ay lubos na makahulugan sa kanilang mga komunidad, at hindi mo mapipilit ang sinuman na ibahagi ang kanilang wika sa iyo. Mukhang walang sinumang miyembro ng komunidad ang nagpahayag ng interes sa pagsasalita ng wika sa iyo o sa iyo na nagsasalita ng wika. Igalang ang kanilang mga kagustuhan. Nakipag-ugnayan ka na ba sa mga tagapagsalita kung may iba pang paraan na maaari mo silang matutulungan? Maaaring may mga ideya sila tungkol sa kung paano ka makakapag-ambag sa kanilang komunidad sa mga paraan na hindi direktang nauugnay sa wika. Ang kasamahan kong si Pius Akumbu ay sumulat tungkol sa kahalagahan ng paglapit sa komunidad sa konteksto ng dokumentasyon ng wika sa Africa. Ang tunay na pakikipagtulungan sa komunidad upang makita kung ano ang maaaring kailangan nila mula sa iyo ay maaaring magpakita sa iyo na ang pag-aaral ng wika ay maaaring hindi ang pinakamahusay na paraan upang makatulong ka.
Sa tono ng iyong tanong, parang pakiramdam mo ay may utang na loob sa iyo ang komunidad – ang kanilang wika at ang kanilang pagsang-ayon. Hihilingin ko sa iyo na pag-isipan na kung ano talaga ang tungkol sa iyong pinagmulan ang nagbigay sa iyo ng pakiramdam na awtomatiko kang may karapatan sa ganoon mula sa isang mahinang komunidad. Ano ang posisyon mo sa lahat ng ito? Maaaring makatulong sa iyo ang tanong na ito na pag-isipan ang pagpapatuloy ng kolonyal na lohika na kasangkot. Tinutukoy mo ang wika bilang "bihira" at "mawawala na". Ipinapakita rin nito ang marami tungkol sa iyong posisyon. Bihira ayon kanino? At aanyayahan kita na matuto pa tungkol sa mga isyu sa pagtukoy sa mga wika bilang wala na o nawawala na. Ang ganitong negatibong pananaw ay nagmumungkahi na ang pagkawala ng wika ay isang hindi maibabalik na proseso at inaalis nito ang pagpapahalaga sa kamangha-manghang mga pagsisikap upang muling pasiglahin ang mga minoridad na wika.
Kung tayo ay gaganap ng papel sa pagpapasigla ng wika, kailangan nating magsagawa ng sama-samang pagsisikap upang labanan ang mga ganitong mga pagkampi. Nangangailangan ito ng istruktural na pag-iisip at repleksibo; pag-iisip ng malalim tungkol sa ating mga posisyon at ating mga relasyon sa ibang tao. Nangangailangan din ito ng pagiging mapagpakumbaba at bukas sa pag-aaral, sa halip na makaramdam ng hinanakit o pagkaasar. Kailangan ko ring suriin ng mabuti ang sarili kong mga pagkampi bilang isang edukadong puti, nasa gitnang uri na Europeo na kasali sa pagpapasigla ng wika. Isa itong proseso, at ang (hindi)pag-aaral ay hindi tumitigil.
Sa kabutihang palad, may mga mapagkukunan na makakatulong sa iyo sa prosesong ito. Inirerekumenda ko na magsimula sa A Linguist’s Code of Conduct, na inihanda ng aking mga kasamahan na sina Anna Belew at Amanda Holmes. Inilaan ito para sa mga mananaliksik pero sa palagay ko ay marami kang makukuha mula sa kanilang mga pananaw bilang isang nag-aaral ng wika. Maaari ka ring makipag-ugnayan sa akin para sa isang sesyon ng pagtuturo at pag-isipan natin kung saan ka maaaring pumunta mula dito. Marahil ay mayroon kang isang bagay na maiaambag sa pandaigdigang kilusan laban sa panganib sa wika, ngunit marami ka munang dapat pag-aralan.
- Alexandra